ธนาคารจิตอาสา หว่านเมล็ดพันธุ์แห่งความหวัง สู่การค้นพบตัวเอง และความสุขที่ยั่งยืน

คำว่า “อาสา” ในภาษาบาลี แปลว่า “ความหวัง” และมนุษย์ทุกคนต่างล้วนมีเมล็ดพันธุ์ที่ดีงามอยู่ภายในจิตใจ เราทุกคนต่างอยากที่จะทำเรื่องดีๆ อยากที่จะเป็นที่รัก และอยากมีคุณค่าในตัวเอง หรือค้นพบความหมายในชีวิตตัวเอง ซึ่งหนึ่งในวิธีเข้าถึงความสุขในแบบนั้นได้ ก็คือการทำอะไรเพื่อผู้อื่น ดังนั้น จึงทำให้ผู้คนมากมายอยากเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของการทำงานจิตอาสา ด้วยความหวังและความเชื่อที่ว่า “เวลา” และ “ปัญญา” ของเขาจะสร้างการเปลี่ยนแปลงและช่วยให้สังคมดีขึ้นได้ ดร.สรยุทธ รัตนพจนารถ ผู้ริเริ่มและผู้อำนวยการร่วมธนาคารจิตอาสา ให้มุมมองอันลึกซึ้งถึงงานจิตอาสาที่ได้ดำเนินการมากว่า 10 ปี

เพราะการฟังเป็นประตูสู่ความสัมพันธ์ที่ดี กระบวนการเหล่านี้จึงจำเป็นต้องขยายวงกว้างออกไปเรื่อยๆ ในช่วงหลายปีที่ผ่านมาชุดงานที่เกิดขึ้นมาก จึงเป็นเรื่องของการฟัง เช่น การมีอาสารับฟัง และการจัดงานอาสา “ฟังสร้างสุข”เพื่อสร้างผู้คนให้มีคุณภาพการฟังที่ดีขึ้น และมีการจัดไปแล้วร่วม 200 ครั้ง แต่ละครั้งก็ได้รับการตอบรับที่ดีและมีผู้ผ่านการเข้าร่วมคอร์สรับการฝึกฟังไปกว่าหลายพันคนแล้ว และแม้จะมีงานอาสาเกิดขึ้นมากมายตลอดช่วง 10 ปี แต่งานที่ ดร.สรยุทธ เอ่ยถึง เพื่อตอบคำถามถึงงานที่ประทับใจ ก็คือ งานของกลุ่ม I SEE U องค์กรอาสาที่เชื่อในความมหัศจรรย์ของสุขภาวะทางปัญญา ที่ไม่ว่าจะอยู่ในสถานะหรือจังหวะไหนของชีวิต ก็สามารถมีสุขภาวะทางจิตที่ดีได้ กลุ่ม I SEE U จึงสนใจว่า จะทำอย่างไรให้คนมีบทสุดท้ายของชีวิตที่ดีงาม เกื้อกูลกับทั้งคนที่กำลังจะเปลี่ยนภพภูมิและลูกหลานที่จะต้องมีชีวิตอยู่ต่อไป ได้มีบทสุดท้ายที่ดีร่วมกัน 

จากจุดเริ่มต้นของกลุ่ม I SEE U ที่ไม่รู้จะหาแนวร่วมจากไหน และจะฝึกอาสาสมัครอย่างไร หลังจากที่ได้เข้ามาอยู่ในแพลตฟอร์มของธนาคารจิตอาสา ก็ได้เรียนรู้การจัดกระบวนการฝึกอาสาสมัครให้อยู่กับตัวเองเป็น นิ่ง สงบ มั่นคงพอที่จะช่วยดูแลทุกคนที่อยู่ในสถานการณ์ที่ยากลำบากได้ ปัจจุบันกลุ่ม I SEE U ก็ค่อยๆ เติบโตจนมีสมาชิกรวมแล้วกว่า 300 คน

สำหรับผลกระทบจากการแพร่ระบาดของ COVID-19 ที่ได้สร้างความไม่ปกติสุขให้โลกใบนี้ เช่นเดียวกัน ธนาคารจิตอาสา ก็หลีกไม่พ้นแรงกระเพื่อมนี้ งานอาสาที่เคยออกไปเจอหน้าและลงมือทำ ก็เกิดขึ้นได้ยากลำบากขึ้น องค์กรอาสาเองก็ต้องคิดเชิงสร้างสรรค์ (Think Creatively) มากขึ้น เขาเล่าว่าแม้งานอาสาออนไลน์ยังไม่ “ปัง” เท่าที่ควร แต่ในอีกมุมหนึ่งเรากลับได้เห็นภาพสะท้อนว่าผู้คนในสังคมไทยโหยหาความสุขกันมากขึ้น ผ่านการจัดคอร์ส “Resilience คุณสมบัติในการฟื้นคืน” เพื่อฟื้นฟูพลังใจในภาวะวิกฤต โดยธนาคารจิตอาสาได้จัดให้กับบุคลากรในแวดวงด้านสุขภาพ ซึ่งเป็นกลุ่มที่กำลังรับภาระหนักและไม่คิดว่าจะมีเวลาเข้าอบรม แต่คอร์สดังกล่าวกลับได้รับการตอบรับอย่างล้นหลาม และมีผู้สมัครพันกว่าคน

เมล็ดพันธุ์แห่งความสุข เริ่มหว่านกระจาย

อีกหนึ่งแก่นของงานอาสา คือ “จะทำอย่างไรให้ชีวิตเขาดีขึ้นเมื่อมาเจอเรา” ดร.สรยุทธ ระบุว่า เมื่องานอาสาคือความหวัง การที่พวกเขา เข้ามาในเครือข่ายธนาคารจิตอาสา นั่นคือโอกาสที่เขาจะได้รับการเปลี่ยนแปลง ได้รู้จักตัวเอง เข้าถึงความสุขได้โดยไม่ต้องใช้เงินทอง ซึ่งความมหัศจรรย์ที่เกิดขึ้นในปีนี้ หลังจากที่เขาได้ทำโครงการ Empowerment ด้วยการส่งทีมวิจัยเข้าไปติดตามผู้ที่มาเข้ามาอยู่ในเครือข่ายธนาคารจิตอาสาตลอดช่วง 10 ปี ที่ผ่านมา ทุกคนต่างพูดเป็นเสียงเดียวกันว่า งานอาสาช่วยทำให้ชีวิตดีขึ้น และไม่เคยคิดว่าชีวิตจะเปลี่ยนแปลงได้ขนาดนี้ ทั้งยังสามารถทำงานต่างๆ ได้ดี ด้วยความเชื่อจากภายใน จนทำให้ชีวิตมีพลังและนำมาซึ่งความสุข และเมื่อสังคมได้เห็นคนในเครือข่ายหรือผู้ที่ผ่านโครงการของธนาคารจิตอาสาออกไปมีชีวิตที่ดี และมีความสุข จึงทำให้มีผู้สนใจและสมัครเข้ามาสู่ระบบธนาคารจิตอาสาเพิ่มจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ

คำว่า “ธนาคาร” ในบริบททั่วไป เราคงคิดถึงการนำเงินไปฝาก แล้วได้ผลตอบแทนเป็นรูปดอกเบี้ย แต่สำหรับ “ธนาคารจิตอาสา” ดอกผลที่งอกเงยกลับไม่ได้อยู่ในรูปของตัวเลขเม็ดเงิน หากแต่เป็นความสุขในจิตใจของ “ผู้ให้” และ “ผู้ได้รับ” ที่ประเมินค่ามิได้ ที่สำคัญดอกผลเหล่านี้ กำลังทำหน้าที่กระจายเมล็ดพันธุ์แห่งความสุขที่ยั่งยืนออกไปสู่สังคมไทย   

“ธนาคารจิตอาสา” คือ จุดนัดพบกันระหว่างองค์กรอาสาและอาสาสมัครที่มีเป้าหมายเดียวกัน คือ ความต้องการที่จะสร้างสิ่งดีๆ ให้กับสังคมและโลกใบนี้ โดยมีแพลตฟอร์ม Matching Online เป็นตัวกลางในการเชื่อมโยงคนทั้งสองกลุ่ม ให้มาพบเจอกันได้ตามความถนัดและความสนใจ ในช่วงเวลาที่ตรงกัน”