โยทะกา จุลโลบล  เล่าเรื่อง “บทส่งท้ายที่ไม่ท้ายสุด”  กับสุนทรียศาสตร์แห่งความงามจากคลังศิลปะสะสมทิสโก้ 

หลายท่านอาจจะสงสัยว่า มุมมองของนักสะสมงานศิลปะและบุคคลทั่วไป กับมุมมองทางด้านศิลปะของศิลปินนั้นแตกต่างกันอย่างไร ในแง่ของสุนทรียศาสตร์นั้นอาจจะแตกต่างกันในเรื่องของความงามธรรมชาติและรสนิยม ซึ่งขึ้นอยู่กับความคิดเห็น มุมมอง และประสบการณ์ รวมถึงเป้าหมายต่อศิลปะนั้น ๆ ซึ่งสุดท้ายก็จะอยู่ที่ว่าชอบหรือไม่ชอบ และก็จะแยกออกไปอีกว่า “ชอบเพราะอะไร” “ไม่ชอบเพราะอะไร”

ในสายตาของบุคคลทั่วไปก็อาจจะมองเพียงแค่สวยหรือไม่สวย แต่หากเป็นมุมมองของนักสะสมงานศิลปะเพื่อการลงทุน ก็คงจะต้องมองถึงมูลค่าของผลงานศิลปะชิ้นนั้น ๆ แต่สำหรับศิลปินแล้ว จุดสำคัญในการมองผลงานศิลปะคงจะมุ่งเน้นเรื่องเทคนิคและการสร้างสรรค์ผลงานศิลปะ แต่ความจริงคือศิลปะที่ดีอาจจะไม่มีคำตอบก็ได้ว่าเพราะอะไร เหมือนที่เราพยายามหาคำตอบของคำว่า “รัก” แต่บางทีก็ยังหาเหตุผลไม่ได้ว่าทำไมถึงรัก

ตัวอย่างผลงานชิ้นนี้ อาจารย์สมศักดิ์เล่าว่าเมื่อครั้งปี 2515 ที่อาจารย์ยังศึกษาอยู่นั้น ผลงาน Abstract ของอาจารย์จะมีลักษณะพื้นผิวที่ดูธรรมดา แต่สำหรับชิ้นนี้มันแสดงถึงการพัฒนาเทคนิคในการทำงานที่มีมากยิ่งขึ้น หากคุณผู้อ่านมีโอกาสได้เห็นของจริงจะเห็นว่า ในชิ้นงานมีร่องรอยเป็นจุด ๆ เกิดขึ้นเต็มไปหมด ซึ่งเราคงจะรู้สึกงงงวยว่า จุดเหล่านั้นมันคืออะไร  ร่องรอยนั้น อาจารย์ต้องการให้มีลักษณะของฟองอากาศเกิดขึ้นบนพื้นผิว เพื่อให้ดูไม่เรียบจนเกินไป ดูเป็นละอองของไอน้ำ ทำให้รู้สึกผ่อนคลาย ไม่อึดอัด โดยในยุคสมัยนั้น อาจารย์ชอบใช้เทคนิคที่เรียกว่า Colorfeel Painting คือการใช้สีมาสร้างบรรยากาศของผลงาน สร้างความรู้สึกให้ดูอ่อนไหวฟุ้งฝัน

สำหรับผลงาน “ทิพย์แห่งทะเล” นั้นสร้างความประทับใจและตรึงตราตรึงใจได้จริง ๆ เพราะเพียงแค่เดินผ่าน เราก็จะนึกว่าผลงานจิตรกรรมที่อยู่ตรงหน้านั้น เป็นเพียงแค่ผลงานสีเหลืองธรรมดาที่ดูเหมือนไม่มีอะไร แต่หากสังเกตอย่างพินิจพิเคราะห์จะเห็นถึงการไล่ระดับของสีอ่อนและสีเข้ม รวมถึงแสงพระอาทิตย์ที่ส่องประกายอยู่เส้นขอบฟ้าเพียงแค่เราหรี่ตามองก็จะเห็นความแตกต่างของระดับสีที่ไล่เฉดจากเข้มมาอ่อน และอ่อนไปเข้ม แทนรัศมีของดวงอาทิตย์ที่กำลังจะลับขอบฟ้า ยิ่งยืนพินิจนาน ๆ จะสัมผัสได้ถึงไออุ่น ๆ ที่ออกมาปะทะกายของเรา เหมือนกำลังยืนมองอยู่ริมชายฝั่งทะเลและเห็นพระอาทิตย์อยู่เบื้องหน้า กับกลิ่นไอของทะเลและความอุ่นของพื้นทรายที่เรากำลังยืนอยู่ 

ดูเหมือนจะเป็นภาพเรียบ ๆ แต่กลับให้ความรู้สึกมากมาย สีสันที่อาจารย์ประเทืองไล่เฉดสีนั้น มันยากยิ่งสำหรับการสร้างอารมณ์ และทำให้ภาพมีน้ำหนักไล่กันออกมาโดยไม่มีการกระโดดของความรู้สึก แต่ในขณะเดียวกัน สีน้ำเงินของน้ำทะเลก็ตัดกันกับสีเหลืองอย่างรุนแรง ผลงานชิ้นนี้จึงตรงกับคำนิยามว่า “น้อยแต่มาก” หมายถึงใช้เพียงไม่กี่สี แต่มากด้วยอารมณ์ 

ดังนั้น ภาพนี้จึงเป็นอีกผลงานที่น่าอัศจรรย์ใจที่อยากจะให้ได้มาเพ่งพินิจยืนชมนาน ๆ และปล่อยอารมณ์ล่องลอยไปตามจินตนาการของผู้ที่เข้าชมค่ะ

อาจารย์เริงศักดิ์ได้กล่าวถึงความประทับใจในผลงาน “มาลัยเสี่ยงรัก” ที่มีลายเส้นงดงาม ดูสดและได้อารมณ์ความรู้สึก ซึ่งหนึ่งในศิลปินที่เป็นแรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์ผลงานจิตรกรรมไทยของอาจารย์เริงศักดิ์ ก็คืออาจารย์มานิตย์นั่นเอง ผลงาน “มาลัยเสี่ยงรัก” เรียกได้ว่ามีครบองค์ประกอบของผลงานอาจารย์มานิตย์ ซึ่งหาชมได้ยากในปัจจุบัน ดังนั้นการที่ บมจ.ทิสโก้เปิดให้ผู้คนได้มารับชมงานศิลปะ ถือว่าเป็นโอกาสที่ดีของบุคคลที่สนใจงานศิลปะระดับชั้นครู

อีก 1 ผลงานที่ดูเหมือนจะธรรมดาแต่ไม่ธรรมดา ทำให้เหล่าศิลปินโดยเฉพาะผู้เขียนและอาจารย์จินตนา เปี่ยมศิริ ถึงขนาดยืนดูและวิเคราะห์กันอยู่หลายสิบนาที คงจะไม่พ้นภาพผลงานจิตรกรรมที่อยู่เบื้องหน้าขนาดใหญ่กว่า 2 เมตร สีเหลืองอำพันที่หากมองแล้วมีความลึกลับซับซ้อนมากกว่าสีเหลืองที่อยู่ตรงหน้า นั่นคือผลงานของอาจารย์ประเทือง เอมเจริญ ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) พ.ศ. 2548 ผู้ได้ชื่อว่าเป็นเทพแห่งสีสันพลังของธรรมชาติและจักรวาล